W 2008 roku podczas zjazdu „Międzynarodowego Stowarzyszenia Żywienia w Sporcie” ustalono w oparciu o najnowsze osiągnięcia nauki zasady przyjmowania podstawowych składników pokarmowych oraz suplementów, dla optymalizacji procesów adaptacyjnych i maksymalnego wspomagania efektów treningowych.
W literaturze poświęconej żywieniu sportowców wiele mówi się na temat zapotrzebowania zawodników na energię, węglowodany, białko i tłuszcze. Zalecenia odnośnie spożycia tych składników w diecie muszą być powiązane z metabolizmem charakterystycznym dla danego typu obciążeń treningowych.
Każdy wysiłek fizyczny, trwający nieprzerwanie dłużej niż 2-3 minuty, wymaga w organizmie uruchomienia złożonych przemian energetycznych z wykorzystaniem tlenu. Dynamika tego procesu zwiększa się wraz z czasem wydłużania pracy mięśniowej, stąd jego największa sprawność wymagana jest w dyscyplinach wytrzymałościowych takich jak kolarstwo, biegi długodystansowe czy pływanie na dystansach 1500m.
Witaminy są główną iskrą zapłonową złożonych przemian metabolicznych, a także regulują i nadzorują szereg istotnych procesów w organizmie. Niedobór określonych witamin może pociągać za sobą wydłużony czas odnowy rezerw energetycznych w mięśniach, spowalniać odbudowę białkowych składników tkanek oraz pogarszać samopoczucie i zdolności ruchowe.
Podstawowym zadaniem jakie spełniać powinna dieta sportowców wyczynowych jest zapewnienie odpowiedniej podaży składników pokarmowych, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania ustroju w warunkach wzmożonych obciążeń treningowych. Obok związków takich jak węglowodany, tłuszcze, białka czy witaminy na uwagę zasługują również składniki mineralne - substancje odgrywające istotną rolę w regulacji szeregu procesów metabolicznych na poziomie komórkowym. Prawidłowe żywienie powinno równoważyć ich utratę z organizmu co ma kluczowe znaczenie dla zachowania zdrowia zawodnika oraz poprawy jego osiągnięć sportowych.
Jak wiadomo wysiłek fizyczny szczególnie na poziomie wyczynowym zwiększa zapotrzebowanie organizmu na energię oraz szereg składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania ustroju. Optymalnie zestawiona dieta powinna uwzględniać między innymi odpowiednią podaż białka – składnika niezbędnego dla utrzymania zrównoważonego lub dodatniego bilansu azotowego zapewniającego zachowanie lub przyrost masy mięśniowej.
Wydolność fizyczna sportowca uzależniona jest przede wszystkim od wielkości zasobów energetycznych nagromadzonych w ustroju. W okresie częstych i długotrwałych treningów należy zwrócić uwagę, aby składniki diety będące źródłem energii były przez organizm szybko trawione, wchłaniane i spalane, a ich nadwyżki skutecznie magazynowane w formie łatwo dostępnych zapasów.
W warunkach wzmożonej aktywności fizycznej w organizmie dochodzi do znacznych ubytków wody i elektrolitów, co upośledzać może prawidłowy proces regeneracji, zmniejszać efektywność pracy oraz powodować komplikacje zdrowotne. W normalnych warunkach otoczenia człowiek traci ok. 25-50 cm wody na godzinę, jednak w okresie zwiększonego wysiłku fizycznego straty te sięgać mogą 2-3 litrów/h i powodować spadek wydolności nawet o 30%.
Organizm wyczynowego sportowca poddawany jest bardzo wysokim obciążeniom fizycznym. Długotrwałe i wyczerpujące sesje treningowe, odbywające się niekiedy kilkakrotnie w ciągu dnia, mogą zakłócać naturalną równowagę organizmu (homeostazę), prowadząc do stanu przemęczenia lub przetrenowania oraz wynikających z tego licznych zaburzeń zdrowotnych.
Wielu wypija tylko taką ilość płynów, jaką sugeruje im pragnienie. To istotny błąd, który może rzutować do spowolnienie regeneracji organizmu oraz pogorszenie efektywności pracy mięśniowej. Spróbujmy zatem wyjaśnić, dlaczego tak ważne jest dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości płynów, a także jak prawidłowo je stosować.